wpływ światła naturalnego na kolory

w grudniu, po południu ;)

Nie możemy zobaczyć samego światła a jedynie efekt jego działania. Wydaje się jednak, że szybciej zauważymy jego brak, niż jakość istniejącego stanu oświetlenia. W naszej szerokości geograficznej zimy są okresem ciemności, niedoborów naturalnego światła. Dzień trwa ledwie kilka godzin a przeważnie zła pogoda pozbawia nas słonecznego blasku.  
Może właśnie ta tęsknota za świetlistymi długimi dniami jest dobrą okazją by porozmawiać o roli światła w architekturze wnętrz i o potrzebie uważnej percepcji. Razem z marką Oknoplast chcemy Was zaprosić do rozmowy o świetle naturalnym i jego wpływie na kolory.

Wpis powstał we współpracy z polską marką - producentem okien Oknoplast, której blog Collage jest ambasadorem.

W dzisiejszej praktyce architektonicznej światło jest niestety często traktowane jedynie jako zjawisko ilościowe – nad czym jako osoba o dużej wrażliwości ogromnie ubolewam. Przepisy i normy projektowe zwykle określają wymagane minimalne poziomy oświetlenia i rozmiary okien, ale nie określają maksymalnych poziomów luminancji ani pożądanych właściwości światła, zależnych od takich czynników jak: orientacja, temperatura barwowa, kolor lub kąt wpadania światła, czyli tego co składa się na jakość światła ogółem.
 Aby zapewnić zadowalające oświetlenie, łączna powierzchnia okien w pomieszczeniu nie powinna być mniejsza niż 12,5% (czyli w proporcji 1:8) powierzchni podłogi samego pomieszczenia. Rozsądny kompromis to w większości sytuacji okna o proporcji 1:5-1:4 w stosunku do powierzchni podłogi. Należy jednak pamiętać, że zwiększając rozmiar okien, jasność nie wzrasta proporcjonalnie; podwojenie rozmiaru okna nie zwiększy jasności o 100%, ale tylko o około 60%.

1. Światło południowe - bezpośrednie.

2. Światło popołudniowe - rozproszone.

3. Światło o zachodzie słońca

4. Światło o poranku

Na zdjęciach powyżej mój wielobarwny salon o różnych porach dnia - pokój o ekspozycji - południowo-zachodniej. Czy domyślasz się dlaczego nie wybrałam niebieskich ścian? Zwróć uwagę jak zmieniają się kolory gdy światło jest bezpośrednie, rozproszone w południe albo słabe i niebieskawe poranne, lub ciepłe zachodnie i słabo natężone.

---

Dlaczego Twoje granatowe ściany wyglądają na fioletowe albo morskie w określonych porach dnia?  I dlaczego biała farba, która u znajomej i na próbniku jest jasna, chłodna i świetlista u Ciebie na ścianie wydaje się żółtawa?  Wszystko w pokoju może wpływać na postrzeganie kolorów — meble, dywan, zasłony, półki na książki — dlatego pusta ściana w nieumeblowanym pokoju może wyglądać zupełnie inaczej, gdy ten sam pokój jest umeblowany.

Jeśli widzisz te różnice – to gratuluję uważności. Często spotykam się z sytuacją, gdy osoby o małej wrażliwości widzą wyłącznie kolor właściwy a nie postrzeżeniowy. Dla jasności podam tu definicję tych pojęć: kolor właściwy to odcień, który można zmierzyć kolorymetrem i na ogół to kolor o obiektywnych parametrach. Kolor postrzeżeniowy to kolor widziany w kontekście innych kolorów, często przez otoczenie zniekształcony, zmieniony przez światło, czyli niestały, ale tak samo prawdziwy jak ten właściwy i często ważniejszy w ogólnej ocenie efektu.
 
Ludzie zaliczani są do tak zwanych istot „dziennych”, co oznacza, że ​​nasze oczy ewoluowały, aby lepiej widzieć w ciągu dnia, niż w nocy.  W ciągu dnia twój mózg spędza dużo czasu na analizie fal świetlnych (dzieje się to podświadomie), oceniając tak zwane „odchylenie chromatyczne”, aby dowiedzieć się, jaki kolor naprawdę obserwujemy. W ogromnym uproszczeniu to, co postrzegamy jako „kolory”, to tak naprawdę powierzchnie odbijające i pochłaniające różne długości fal świetlnych. Nasz układ wzrokowy kompensuje ciągłe zmiany światła a tym samym zmiany kolorów. Możemy wyczuć te zmiany, ale zwykle są one nieistotne, a nawet rozpraszają uwagę. Ten system naturalnego balansu bieli bywa pomocny ale też znieczula na uważne widzenie. To przyczynia się do tego, że przestajemy wyłapywać subtelne zmiany kolorów w ciągu dnia lub wraz ze zmianą pogody.

Pokój o ekspozycji południowej

Pokój wschodni

Pokój północny

Pokój zachodni

Naturalne światło odgrywa integralną rolę w postrzeganiu kolorów we wnętrzach. Na początek przeanalizujmy orientację pomieszczeń, czyli z jakiego kierunku światło do niego wpada.
​​

• jeśli pokój jest skierowany na północ, wpuści miękkie światło, tworząc efekt rozmytych cieni, ale natężenie światła jest na ogół małe. Oznacza to, że ciemne farby będą wyglądać na ciemniejsze, a jasne farby będą bardziej przyćmione. Kolor wpadającego od północy światła to głównie kolor nieboskłonu, a więc zimny nawet niebieskawy.  
  
• jeśli pomieszczenie jest wyeksponowane na południe, będzie miało znacznie intensywniejsze światło i kontrastowe cienie. Ciemne kolory będą wydawały się jaśniejsze, a jasne (zwłaszcza białe) mogą sprawić, że pokój będzie wyglądał na prześwietlony. Kolor światła jest w połowie dnia neutralny, później ciepły, ale nie zmienia znacząco odbioru barw.
  
• pokoje po zachodniej stronie domu otrzymają ciepłe, często intensywnie kolorowe światło (pomarańczowe, czerwone) wieczorami i słabe światło rano,
  
• pokoje z ekspozycją na wschód mogą rozjaśnić pokój przed południem (światło żółte i różowe) i sprawić, że będzie chłodniejsze wieczorem.
  

 
 
Nie tylko orientacja ma znaczenie, ale też ilość dostarczonego światła
Wnętrza zalane światłem naturalnym - dają poczucie przestronności i przyjazne wrażenie przede wszystkim dlatego, że światło eksponuje wszystkie elementy i zakątki, widząc je mamy poczucie bezpieczeństwa i kontroli. Zbyt ostre światło „przepala kolory”. Duże przeszklenia z wielu stroń mogą być też stresujące (brak intymności) i niekomfortowe podczas pracy wzrokowej (zwłaszcza przy dużym kontraście). Można w takiej przestrzeni pozwolić sobie na nawet bardzo ciemne kolory, bo mocne światło je nieco wypłowi i będą przyjemne dla oka.  

Ciemne wnętrza nie tylko wydają się ponure, ale też wzbudzają niepokój, ponieważ przez niedostateczną ilość światła nie widać wyraźnie wszystkiego co może nas zaskoczyć czy zestresować. Trudno o wykreowanie w takim miejscu poczucia przytulności. Mają jednak także swoje zalety – odczucie temperatury w takich pomieszczeniach może być odbierane jako przyjemniejsze w okresie letnim, przy świetle rozproszonym lepiej się pracuje przy komputerze. Słabe natężenia światła łagodzi nawet najbardziej nasycone kolory. Szczególną uwagę należy zwrócić na jasne kolory – np. off-white’y czyli chromatyczne biele mogą całkowicie stracić swój blask, dlatego lepiej postawić na nieco mocniejsze od nich pastelowe odcienie.
 
Światło naturalne może więc działać jak filtr – na szczęście można jego działanie korygować. Mając tę wiedzę warto przeanalizować warunki naturalnego oświetlenia i dopasować paletę kolorów do poszczególnych pomieszczeń.

"Historia architektury to także historia okien", powiedział Le Corbusier, szwajcarski pionier nowoczesnej architektury.  Nowoczesne okno to nie tylko szkło i rama, to skomplikowana konstrukcja, która zapewnia więcej niż tylko widoki. Na współczesną architekturę mają wpływ możliwości technologiczne produkcji okien, co oznacza, że ​​innowacje w technologii okien i elewacji otwierają przed architektami możliwości w projektowaniu budynków. Okno PROLUX marki Oknoplast cechuje większa powierzchnia szyby co daje do 22% więcej światła, niż standardowego okna PVC – co oznacza, że nawet ciemne kolory we wnętrzach się obronią. Ramy i skrzydła okien z tej kolekcji nie muszą być białe albo szare. Okno w kolorze to niebagatelna oprawa ściany sama w sobie, może być kolorowym akcentem bowiem do wyboru mamy całą gamę ocieni z palety RAL.    
Szacuje się, że w krajach rozwiniętego zachodu przeciętny człowiek spędza we wnętrzach budynków nawet 95% swojego czasu. Oznacza to, że niemal cale życie spędzamy odizolowani od naturalnego środowiska, oddzieleni od wpływów pogody i działania żywiołów. Dlatego wybór odpowiedniego okna to szansa na stworzenie przyjaznego i zdrowego a także ekonomicznego pomieszczenia do życia i pracy. Po szczegóły na temat okien z serii PROLUX odsyłam na stronę producenta - link tutaj.