ikat

Mengikat - malezyjska nazwa, od której wywodzi się IKAT – oznacza krawat (lub zawiniątko) – czyli kształt, jaki powstaje podczas wiązania włókien przed barwieniem. Stąd również nazwa wszystkich technik barwienia zarówno tkanin jak i włókien - TIE DYE textiles. Warto to wiedzieć, jeśli interesujesz się tekstyliami.

Jak pewnie wiecie, jestem wielką zwolenniczką produktów wykonywanych ręcznie, z miłością poszanowaniem lokalnych tradycji, w rodzinnych firmach i z naturalnych materiałów. Właśnie dlatego uważam, że warto takie rzeczy promować, pokazywać i uświadamiać klientów. Wobec wszechogarniającej masowej produkcji takie perełki są na wagę złota.

Polecam Wam zgłębiać tajniki produkcji ponieważ powinniśmy być odpowiedzialni za nasze konsumenckie wybory.

Dzisiaj z cyklu #tajniki_fabryki - manufaktura tkaniny IKAT na Majorce.

Wzory na tkaninach Ikat kojarzą mi się z pociągnięciami pędzla – nie dziwne więc, że nawet Picasso był tą techniką zafascynowany – pisał, że tkaniny te są wręcz transcendentalne. Chcecie poznać tajniki produkcji tych tkanin? – zapraszam na wycieczkę :)

Przyznam, że nie wiedziałam, że Majorka ma swój wkład w rozwój tego rodzaju tkanin, które kojarzyłam wyłącznie z orientem.  To doskonały przykład, na to jak lokalne rzemiosło asymiluje wzornictwo z innych rejonów świata i geograficzne granice dizajnu z czasem się zacierają, tworząc wspólne dziedzictwo. Na 5 kontynentach znajdziemy dziś tkaniny o tej nazwie – będą się różniły wzorami i kolorami ale łączy je wspólna historia i technika produkcji.  

Obecnie na wyspie działają trzy fabryki tradycyjnych Ikatów - Teixits Vicens, Teixits Riera, Artesania Tèxtil Bujosa – wszystkie podtrzymują kilkusetletnią tradycję w produkcji charakterystycznego wzoru „Roba de Llengües” czyli tzw. „języki ognia” lokalnie zwane też „Les flàmules” – nazwa pochodzi od wzoru przypominającego płomienie.

Japoński badacz specjalizujący się w tkaninach Noriko Sasaki potwierdza, że Majorka to jedyne miejsce w Europie, gdzie wciąż jest produkowany Ikat (Kasuri w języku japońskim). Tradycje tkanin o charakterystycznym wzorze i technice tkania, sięgają starożytności, a korzenie tego rzemiosła znajdziemy na dalekim wschodzie (w Indonezji, Chinach, Japonii).

Na Majorkę prawdopodobnie przypłynęły Jedwabnym Szlakiem razem z kupcami podróżującymi drogą morską po świecie i z Majorkańskich portów trafiły najpierw jako inspiracja do lokalnych wytwórców, potem do domów Majorkańczyków. Najstarsze na wyspie przykłady elementów wykonanych z Ikatu datuje się na XVIII wiek. Początkowo Ikat produkowano z jedwabiu, z czasem wyparły go włókna bawełniane i lniane.

Ponieważ nie lubię próżnować, nawet na wakacjach lubię czasem poszukać interesujących wnętrzarskich tematów. Odwiedziłam manufakturę Teixits Vicens w miasteczku Pollenca, których tkaniny mnie oczarowały. To rodzinna firma klanu Vicenç’, aktualnie dowodzona przez żonę założyciela marki panią  Antonię Capllonch. W „Teixits Vicens” do dziś produkuje się zarówno tradycyjne wory, jak i ich nowoczesne interpretacje. Produkcja prawie nie zmieniła się i wciąż wiele czynności wykonywanych jest ręcznie.

Tkanina Ikat powstaje z barwionych włókien bawełnianych, które są osnową materiału i lnianego wątku w naturalnym kolorze, który spaja całość i nadaje mu dużą wytrzymałość. W odróżnieniu od makat wzory Ikatu uzyskujemy właśnie dzięki kolorowaniu nitek osnowy (pionowe nici), a nie wątku. Dzięki temu, że osnowę barwi się metodą „deep dye” tkanina jest obustronna.

Zobaczcie jak ten proces tkania IKAT wygląda w tej fabryce.

Zaczyna się od projektu wzoru i obliczeniu jakie odcinki nici będą ufarbowane – to bardzo skomplikowany etap. Następnie bawełniane włókna są zawijane i zabezpieczane specjalnym papierem, w miejscu którego pozostaną niezabarwione. Takie zwinięte motki barwi się w naturalnych barwnikach przez kilka godzin, płucze i utrwala kolor. Potem są suszone na strychu. Następnie surowiec już gotowy do produkcji przenosi się na jedną z maszyn, gdzie układany jest wzór osnowy.  Na kolejnym krośnie osnowę łączy się z wątkiem i tak powstaje gotowy materiał. Tak powstałe płótno składa się w 70% bawełny i 30% lnu, szerokość belki materiału to 150 cm.

Proces produkcji trwa nawet do kilku tygodni i jest szalenie pracochłonny – stąd między innymi, wynika wartość końcowa produktu. Powstaje w ten sposób wiele różnych wzorów – klasycznych języczków oraz wielu współczesnych wariacji na ten temat, a także inne geometryczne wzory. Do najbardziej majorkańskich kolorów należą oczywiście błękity, zieleń i żółty, ale znajdziecie tu wiele pięknych barw. Produkuje się zarówno jednokolorowe motywy oraz wielobarwne desenie. Mnie podobają się najbardziej te stare wzory w niebieskim śródziemnomorskim stylu, ale wybierać można z kilkudziesięciu rodzajów i kilku grubości tkanin. Ta różnorodność daje niemal nieograniczone możliwości.

Oczarował mnie concpet store przy fabryczce – można tu dostać wszystko, co tylko da się uszyć z Ikatu – pościel, dekoracje, ubrania, buty, nakrycia stołu, tkaniny na tapicerki a także meble. Wór „Roba de Llengües” wykorzystywany jest też do dekorowania ceramiki i innych dekoracyjnych elementów.

Jeśli podobają się Wam te tkaniny można je zamówić w sklepie internetowym i wielu sklepach on-line. Doskonale nadają się do dekoracji domów w stylu BOHO, ETNO oraz  tych o morskich klimatach i w stylu EKO.

To wspaniały sposób aby zatrzymać klimat wakacji w swoim domu. Świetny pomysł na pamiątki z Majorki.

Bardzo dziękuje za miłe przyjęcie menadżerowi Marki Teixits Vicens Panu Bartomeu Fuster oraz naszej przemiłej przewodniczce.